میدان نفتی یاران؛ عامل نابودی تالاب هورالعظیم | نابودی تالاب به معنای تشدید بحران گردوغبار است
رویداد۲۴| تالاب هورالعظیم، یکی از مهم‌ترین و ارزشمندترین زیست‌بوم‌های کشور، این روز‌ها در برابر تهدیدی جدی قرار گرفته است. صدور مجوز برداشت نفت از میدان یاران، واقع در قلب این تالاب، موجی از نگرانی‌ها را در میان فعالان محیط‌زیست، دانشگاهیان و کارشناسان حوزه حفاظت از منابع طبیعی برانگیخته است.
ارزش زیست‌محیطی هورالعظیم
هورالعظیم نه‌تن‌ها زیستگاهی حیاتی برای گونه‌های جانوری مانند پرندگان مهاجر و قورباغه‌های تالابی است، بلکه نقش کلیدی در تثبیت اقلیم منطقه و مهار گردوغبار ایفا می‌کند. این تالاب که در مرز ایران و عراق قرار دارد، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تالاب‌های کشور در کنوانسیون رامسر ثبت شده است و از اهمیت بین‌المللی برخوردار است. از بین رفتن تالاب هورالعظیم به معنای نابودی بخش بزرگی از تنوع زیستی ایران و تبدیل آن به منبعی عظیم از گردوغبار خواهد بود.
روایت اختلاف‌ها و تناقض‌ها
مطابق با مستندات ارائه‌شده، جلسات متعددی بین دانشگاهیان، کارشناسان محیط‌زیست و مدیران سازمان حفاظت محیط‌زیست برگزار شده است. در این جلسات، مسئولان سازمان از عدم صدور مجوز برای فعالیت‌های نفتی در تالاب سخن گفته‌اند. «اما گزارش‌ها و شواهد موجود نشان می‌دهد که روند برداشت نفت در میدان یاران با مجوز یا موافقت‌های تلویحی سازمان حفاظت محیط‌زیست در حال انجام است. این تناقض در اظهارات باعث ایجاد ابهامات و فشار‌های مضاعف بر جامعه علمی و زیست‌محیطی شده است.»
نقش دانشگاه شهید بهشتی
دانشگاه شهید بهشتی به‌عنوان ناظر علمی این پروژه، هشدار داده است که فعالیت‌های نفتی در تالاب هورالعظیم می‌تواند به از بین رفتن کامل این زیست‌بوم منجر شود. طبق آمار، «تنها ۲۰ درصد از بخش شمالی تالاب باقی‌مانده و این بخش نیز تحت فشار شدید است». کارشناسان معتقدند که اگر این روند ادامه یابد، بخش باقی‌مانده تالاب نیز در آینده‌ای نزدیک به‌طور کامل نابود خواهد شد.
تأثیرات زیست‌محیطی و انسانی
نابودی تالاب هورالعظیم به معنای تشدید بحران گردوغبار در استان‌های جنوبی و غربی کشور است. این گردوغبار نه‌تن‌ها سلامت شهروندان را به خطر می‌اندازد، بلکه آسیب‌های جدی به کشاورزی، دامداری و سایر معیشت‌های محلی وارد می‌کند. خشک شدن تالاب همچنین منجر به از بین رفتن زیستگاه گونه‌های جانوری و مهاجرت گسترده آنها به مناطق دیگر خواهد شد.
درخواست برای اقدام فوری
فعالان محیط‌زیست خواستار واکنش فوری و قاطع جامعه خبری، سازمان‌های مردم‌نهاد، و افکار عمومی برای جلوگیری از اجرای این پروژه نفتی شده‌اند. آنها بر این باورند که فشار رسانه‌ای مشابه آنچه در موضوع میانکاله صورت گرفت، می‌تواند به تغییر روند تصمیم‌گیری‌ها کمک کند.
در نهایت، فعالان محیط‌زیست هشدار می‌دهند که از دست رفتن هورالعظیم، زنگ خطری برای تمامی تالاب‌های کشور خواهد بود. اکنون زمان آن رسیده است که مسئولان و مردم دست‌به‌دست هم داده و این زیست‌بوم بی‌نظیر را نجات دهند.
افزایش برداشت‌های نفتی از هورالعظیم
و، اما شینا انصاری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در این باره به خبرنگار اجتماعی رکنا گفت: وزارت نفت از اوایل دهه ۸۰ شروع به فعالیت‌های نفتی در محدوده تالاب هورالعظیم کرده که با ۷۶ حلقه چاه مشروط به رعایت الزامات موافقت شد. اما در ادامه و تا اواسط دهه ۸۰ وزارت نفت تعداد چاه‌ها را به ۳۰۰ حلقه افزایش داد.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه تاکید کرد: در حال حاضر توسعه میدان‌های نفتی آزادگان شمالی و جنوبی و یاران شمالی و جنوبی و سهراب را در تالاب هورالعظیم در دست بررسی است.
او در ادامه اظهار داشت: هیچ وقت مطالعاتی از برنامه‌های وزارت نفت در اختیار سازمان حفاظت محیط زیست قرار نگرفت و مطابق با اخبار واصله، بیش از ۸۰۰ حلقه چاه حفاری و اجرا شده است. در خصوص سهراب دو هم با حفر دو حلقه چاه مشروط به عدم توسعه در سال ۱۴۰۱ موافقت شد.
ورود نهاد‌های غیر مرتبط
شینا انصاری با اشاره به اینکه در حال حاضر مجدداً برنامه حفاری ۲۲ حلقه چاه را در دست بررسی دارد گفت: «گزارش ارزیابی زیست محیطی آن را به سازمان حفاظت محیط زیست ارائه شده است. هم زمان مجوز‌هایی از شورای عالی امنیت ملی و همچنین پدافند غیرعامل دریافت کرده که عمالً مجوز قبلی سازمان و همچنین تلاش‌های اخیر سازمان مبنی بر خروج چاه‌ها از بدنه آبی تالاب را بلا اثر کرده است.»
او تاکید داشت:معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان و دفترحفاظت و احیای تالاب‌ها با اجرای طرح مخالفت کرده اند.
